Het effect van koolmonoxide op je gezondheid

‘Elk jaar overlijden in Nederland vijf tot tien personen, worden er circa 200 personen in het ziekenhuis opgenomen en worden enkele honderden gewonden behandeld op de EHBO na een CO-vergiftiging. Het topje van de ijsberg’, aldus de Onderzoeksraad voor Veiligheid in haar publicatie ‘Koolmonoxide – Onderschat en onbegrepen gevaar’. Maar wat doet koolmonoxide met je lichaam?

Koolmonoxide wordt na inademing vanuit de longen opgenomen in je bloed waar het zich hecht aan Hemoglobine (Hb), het eiwit dat zuurstof transporteert en aan de weefsels afgeeft. Koolmonoxide bindt zich ±230 keer sneller aan Hb dan zuurstof, waardoor zuurstof zich niet meer kan binden. Het gevolg: Zuurstoftekort. Weefsels die veel zuurstof nodig hebben, zoals de hersenen en het hart, zijn daarom het gevoeligst voor CO-vergiftiging. De laatste jaren wordt duidelijk dat de giftige werking van koolmonoxide complexer is, en dat ook tijdsduur en concentratie van blootstelling van invloed zijn.

Risicogroepen

Bepaalde groepen zijn extra gevoelig voor een CO-vergiftiging:

• Hart- en vaatpatiënten
• Astma- en longpatiënten
• Zwangere vrouwen én hun foetus (foetaal bloed neemt zelfs 2x zo snel koolmonoxide op als volwassen bloed)
• Pasgeborenen tot 28 dagen oud (zij hebben deze periode nog foetaal bloed)
• Kinderen; omdat hun ademhaling sneller gaat ademen ze in verhouding meer koolmonoxide in.

Symptomen CO-vergiftiging

Een acute CO-vergiftiging kan variëren van mild tot ernstig en herken je aan:

• Milde vergiftiging > hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid, braken en wazig zien.
• Matige vergiftiging > verwarring, flauwvallen, pijn op de borst, benauwdheid, spierzwakte en een onregelmatige ademhaling en hartslag.
• Ernstige vergiftiging > verlaagde bloeddruk, verminderde doorbloeding van het hart, toevallen, longoedeem, hartritmestoornissen, hartstilstand, ademhalingsstilstand en coma.

De symptomen van een chronische vergiftiging variëren van lichamelijke klachten, zoals hoofdpijn en misselijkheid, tot psychische klachten als verwardheid en psychoses. De symptomen komen in beginsel veelal overeen met de symptomen die optreden bij een acute CO-vergiftiging. Bij herhaalde blootstelling worden de klachten steeds erger.

‘Een CO-vergiftiging zie je makkelijk over het hoofd’

Annebeth de Vries, chirurg in het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk: “De symptomen van een CO-vergiftiging lijken op die van andere aandoeningen, zoals griep of – waar iedereen nu natuurlijk aan denkt – corona. Bovendien vinden de meeste CO-vergiftigingen plaats in het stookseizoen, dat vrijwel gelijk loopt met het griepseizoen. Daardoor wordt een CO-vergiftiging gemakkelijk over het hoofd gezien, zowel door de patiënt zelf als door de (huis)arts. Het zijn vooral de omstandigheden die aan een CO-vergiftiging moeten doen denken. Vraag dus altijd door bij de patiënt, bijvoorbeeld: ‘Waar was je toen de klachten begonnen? En voel je je beter als je buiten loopt?’ Belangrijk dat hier meer bekendheid voor komt.”

Bron: ‘Gezondheidsrisico’s door lage concentraties koolmonoxide’, Gezondheidsraad 2020