Veilig stoken in huis tijdens de koude maanden

Geplaatst op: 28 december 2023

Het wordt kouder en we gaan weer stoken in huis om het wat warmer te krijgen. Heerlijk om er warmpjes bij te zitten. Maar er warmpjes bij zitten betekent in sommige gevallen ook een haard die wordt aangestoken. Dit brengt een aantal aandachtspunten met zich mee! Veel mensen denken dat er alleen kans is op koolmonoxidevergiftiging bij stoken met gaskachels, geisers en CV-ketels, maar bij het stoken met een open haard komen er echter ook schadelijke stoffen vrij welke kunnen zorgen voor een koolmonoxidevergiftiging wanneer u niet de juiste maatregelen neemt.

Goed onderhoud van het schoorsteenkanaal

Zonder een schoon schoorsteenkanaal kun je niet veilig stoken. Door het stoken kan het kanaal dichtslibben. Een vervuild of verstopt kanaal kan een schoorsteenbrand of koolmonoxidevergiftiging veroorzaken. Wanneer je de kachel of openhaard als sfeerverwarming gebruikt, is één keer per jaar laten vegen voldoende. Bij intensief gebruik, bijvoorbeeld als hoofd- of bijverwarming, is het verstandig om het schoorsteenkanaal minimaal twee keer per jaar te laten vegen.

Veilig je houtkachel branden

Je houtkachel op een veilige manier aansteken doe je door te stoken volgens de Zwitserse methode, waarbij je het meest brandbare materiaal bovenaan legt (omgekeerd stoken). Zo wordt de vlam in de kachel gejaagd zonder al te veel schadelijke rook te veroorzaken. Deze stookmethode zorgt voor minder aanslag in de schoorsteen. Door het vuur van boven naar onder te geleiden, komen er minder schadelijke stoffen vrij. Houd de luchttoevoer open, ook als het vuur uit is. Pas als de blokken niet meer zichtbaar gloeien, kunnen de luchttoevoeren dicht. Verwijder regelmatig de as van je kachel. Wanneer de as tot aan het rooster komt, wordt onderaan niet meer geventileerd. De verbranding zal onvolledig zijn, met een groter risico op de vorming van koolmonoxide.

 

Kijk kritisch naar jouw (open) verbrandingstoestel zoals de kachel, geiser, cv- of combiketel

  • Een geel-oranje vlam in een gastoestel wijst op een gebrek aan zuurstof. Bij een goede verbranding is deze vlam blauw. Neem contact op met een vakman bij een geel-oranje vlam.
  • Bevat het apparaat sporen van corrosie, roest of roet? Deze sporen wijzen op een slechte staat van het toestel, vaak met slechte verbranding. Neem contact op met een vakman.
  • Is de aansluiting op het rookgasafvoerkanaal intact en is het traject van dit kanaal zo verticaal mogelijk? Bochten en horizontale stukken in het afvoerkanaal verstoren de trek in het afvoerkanaal.
  • Laat jouw verbrandingstoestel jaarlijks controleren door een vakman. Vaak kun je aan een sticker op het toestel zien wanneer deze voor het laatst is gecontroleerd. Laat het werk uitvoeren door een vakbekwame monteur. Hierover kun je navraag doen bij UNETO-VNI: www.uneto-vni.nl/consumenten.
  • Vensters of muren die bedekt zijn met damp (condensatie), kunnen wijzen op een onvoldoende afvoer van de verbrandingsgassen. Neem contact op met een vakman.
  • Maak de kachel aan het einde van de winter zorgvuldig schoon.

Zorg altijd voor een CO-melder in huis!

Goed onderhoud van je apparaten is nog steeds geen garantie. Er kan altijd CO vrijkomen. Zorg dus dat je een melder hebt hanger, deze waarschuwt je tijdig. Op de website van de Consumentenbond vind je een lijst met veilige koolmonoxidemelders.

Wat is een schoorsteenbrand

Het loeiende geluid in de schoorsteen is de zuurstof die een schoorsteenbrand aantrekt. Een schoorsteenbrand ontstaat doordat de aanslag in de schoorsteen vlam vat. Die aanslag kan roet zijn maar ook het zeer brandbare creosoot. Nat of rot hout veroorzaakt creosoot in het rookkanaal. Dit zijn onverbrande brandstofdeeltjes die zich tegen de schoorsteenwand afzetten en kunnen aankoeken tot een dikke laag teerachtige substantie. Creosoot ontbrandt bij circa 500°C. Een temperatuur die in het rookkanaal makkelijk wordt behaald.

Smoren

Creosoot kan ook ontstaan als een vuur in een kachel ‘gesmoord’ wordt. ‘Smoren’ is als de luchttoevoer van de kachel wat afgeknepen wordt. Er komt dan dus minder zuurstof bij de verbranding. Zo wordt de hitte van de kachel wat getemperd. Alleen ontstaat zo wel een onvolledige verbranding, waardoor creosoot meer kans krijgt.

Een schoorsteenveger schraapt met een stalen borstel de wand van de schoorsteen schoon. Als de creosoot erg vast zit, is een ‘ramoneur’ nodig waarmee de creosoot van de wand wordt verwijderd.

Zo voorkom je schoorsteenbrand:

  • Laat je schoorsteen minimaal jaarlijks vegen
  • Kies een bedrijf dat is aangesloten bij Algemene Schoorsteenvegers Patroons Bond (ASPB)
  • Zorg voor een emmer met zand naast de open haard/kachel/schoorsteen
  • Gebruik aanmaakhoutjes bij het aansteken (nooit benzine of spiritus!)
  • Stook volgens de Zwitserse methode

Schoorsteenbrand? Blus nooit met water

Als je een schoorsteenbrand blust met water ontstaat er stoom. Een liter water wordt omgezet in 1700 liter stoom en dat kan de schoorsteen niet snel genoeg afvoeren. Het rookkanaal kan dan scheuren en soms ontstaat er zelfs een explosie. Zet daarom altijd een emmer zand of zakje (1 kilo) zout in de buurt; daarmee kun je het vuur doven. Het zout op het vuur drukt de zuurstof weg.

Wat te doen bij een schoorsteenbrand?

  • Hoor je een loeiend geluid in het rookkanaal? Kom direct in actie!
  • Blus nooit met water!
  • Doof snel het vuur in de haard met zand of zout, om rook in huis te voorkomen.
  • Sluit direct hierna de schoorsteenklep
  • Sluit de luchttoevoer van de kachel, of bij een open haard de deurtjes
  • Bel 1-1-2
  • Ventileer direct na het doven van het vuur de ruimte. Er zou koolmonoxidevorming kunnen plaatsvinden. Plaats bij de kachel of haard daarom een CO-melder aan het plafond.